درباره این مقاله بخوانیم ...

همان طور كه مي دانيد در كنكورهاي چند سال اخير حدود 9 سؤال از مبحث قرابت معنايي آمده است. در اين  مقاله به برخي  از تيپ هاي سؤالات اين مبحث اشاره كرده ايم. اميد داريم كه برايتان موثر واقع شود.

1-سؤالاتي كه در صورت  آنها عبارت قرار دارد :

مثال: 

مفهوم عبارت كجا هستند پادشاهاني كه به هنگام نوشيدن ساغر مرگ، در اين كاخها فرمانروايي ميكردند؟ 

چه بناهايي كه صبح برپا بود و عصر ويران گشت! با همه ی ابیات به استثنای بیت ........... تناسب دارد؟ (ریاضی 91)

1) خون دل شيرين است آن مي كه دهد رزبن / ز آب و گل پرويز است آن خم كه نهد دهقان

2) چندين تن جباران كاين خاك فروخورده است / اين گرسنه چشم آخر هم سير نشد ز ايشان

3) گفتي كه كجا رفتند آن تاجوران اينك / ز ايشان شكم خاك است آبستن جاويدان

4) پرويز به هر بومي زرين تره آوردي / كردي ز بساط زر زرین تره را بستان (جواب درست)

2- سؤالاتي كه مفهوم متفاوت ميان ابيات را در نظر دارند :

مثال: 

 مفهوم همه ی ابيات به استثناي بيت........با يكديگر تناسب دارد. رياضي 91

1) از صبا پرس كه ما را همه شب تا دم صبح / بوي زلف تو همان مونس جان است مرا
2) اي صبا سوختگان بر سر ره منتظرند / گر از آن يار سفركرده پيامي داري
3) با صبا افتان و خيزان ميروم تا كوي دوست / وز رفيقان ره استمداد همت ميكنم (جواب درست)
4 ) من اي صبا ره رفتن به كوي دوست ندانم / تو ميروي به سلامت سلام ما برسانی

3-سؤالاتي كه يك بيت در صورت سؤال قرار مي گيرد و چهار بيت در چهار گزينه و بايد قرابت بيت صورت سوال با سایر ابیات سنجیده شود.

 مفهوم بیت: « هم در آن پا پرهنه جمعي را / پاي بر فرق فرقدان بيني » با کدام بیت تناسب دارد؟ ریاضی 91

1) پاي پيش و پاي پس در راه دين / مينهد با صد تردد بي يقين
2) خشت زير سر و بر تارك هفت اختر پاي / دست قدرت نگر و منصب صاحب جاهي (جواب درست)
3) من طايفهاي بر سر آن كوي نديدم / كز دست غمش جامهي جان چاك نكردند
4) هر كه پا از حد خود برتر نهد / سر دهد بر باد و تن بر سر نهد

4-تناسب مفهومي دو بيتي كه در صورت سؤال قرارگرفته با ساير ابيات در چهار گزينه بررسي ميشود :

مفهوم طنزآميز ابيات «آن يكي پرسيد اشتر را كه هي / از كجا ميآيي، اي فرخنده پي » 

« گفت: از حمام گرم كوي تو / گفت: خود پيداست از زانوي تو.

با كدام بيت تناسب ندارد؟ زبان 91.

1) به گيتي به از راستي پيشه نيست / ز كژي بتر هيچ انديشه نيست
2) گر راست سخن گويي و در بند به پايي / به زان كه دروغت دهد از بند رهايي
3) همه كس به يك خوي و يك خواست نيست / ده انگشت مردم به هم راست نيست
4) سخن راست توان دانست از لفظ دروغ / باد نوروزي پيدا بود از باد خزان

5- به مفهومي مشخصدر صورت سؤال اشاره مي شود :

در همه ي ابيات به جز بيت … به زمينهي ملّي حماسه، اشاره شده است. تجربي 91
1) همي به آسمان شد به پرّ عقاب / به زاري به ساري فتاد اندر آب (جواب درست)
2) به جمشيد بر گوهر افشاندند / مر آن روز را روز نو خواندند
3) چو ديد آن درفشان درفش مرا / به گوش آمدش بانگ رخش مرا
4) به ايوان خراميد و بنشست شاد / كلاه كياني به سر بر نهاد

6- چند مفهوم در صورت سؤال قرار ميگيرد و ترتيب ابيات با توجه به ترتیب مفاهيم آمده مورد نظر است:

مفاهیم تحذیر،تهدید،آزادگی و تعهد به ترتیب از کدام بیت ها فهمیده میشود؟ ریاضی90

الف) بكوبمت زين گونه امروز يال/كزين پس نبيند تو را زنده زال
ب) بترس از جهاندار يزدان پاك/خرد را مكن با دل اندر مغاك
ج)كه گفتت برو دست رستم ببند/نبندد مرا دست چرخ بلند
د) نهادند پيمان دو جنگي كه كس/نباشد بر آن جنگ فريادرس
1) ب ،الف، ج، د 2) ج، ب، د، الف
3) ب، ج، الف، د 4) د، ج، ب، الف

7- يك مصراع در صورت سؤال قرار ميگيرد و مفهوم آن در ساير ابيات موجود در گزينه ها بررسي مي شود:

مفهوم مصراع « آن چه جگرسوزه بود باز جگرسازه شود » كدام بيت تناسب دارد؟ رياضي 89 
1) هر كه گويد كه خلاصش ده ز عشق / آن دعا از آسمان مردود باد
2) مه كم آيد مدتي در راه عشق / آن كمي عشق جمله سود باد
3) دست كردي دلبرا در خون ما / جان ما زين دست خون آلود باد (جواب درست)
4) ديگران از مرگ مهلت خواستند / عاشقان گويند ني ني زود باد

8- سؤالاتي كه مفهوم خاص يك واژه و يا يك ويژگي را با توجه به بيتي كه درآن به كار رفته در نظر دارند:

 مفهوم عرفاني واژه ي « كرامت » در همه ي ابيات به استثناي بيت… يكسان است. تجربي 91
1) با خراباتنشينان ز كرامات ملاف / هر سخن جايي و هر نكته مكاني دارد
2) كرامت كن دروني دردپرورد / دلي در وي برون درد و درون درد
3) چندان كه زدم لاف كرامات و مقامات / هيچم خبر از هيچ مقامي نفرستاد
4) چو بدين گهر رسيدي، رسدت كه از كرامت / بنهي قدم چو موسي گذري ز هفت دريا

9- در صورت سؤال آيه يا عبارتي عربي آمده است:

كدام بيت تناسب دارد؟ انساني 91 « يؤثرونَ علي اَنفُسهِم و لو كان بِهم خَصاصةً » مفهوم
1) مردي است سخاپيشه و مردي است عطابخش / با خلق نكوكار به كردار و به گفتار
2) سخاي ابر از آن آمد جهان گير / كه در طفلي گياهي را دهد شير
3) درياي لطف اوست و گرنه سحاب كيست / تا بر زمين مشرق و مغرب كند سخا
4) گرچه مورم ولي آن حوصله با خود دارم / كه ببخشم بود ار ملك سليمان از من

10- با توجه به مفهوم بيت مرجع ضميرهاي آمده( نام افراد) مورد نظر است:

 با توجه به ابيات:

زواره يكي نيزه زد بر برش / به خاك اندر آمد همان گه سرش »
« فرامرز كردش پياده تباه / ز خون لعل شد خاك آوردگاه
به ترتيب اشاره به چه كساني است؟ خارج از كشور 90 « ش» ضميرهاي
1) مهرنوش و بهمن 2) نوش آذر و بهمن
3) نوش آذر و مهرنوش 4) مهرنوش و نوش آذر